Bij een overlijden moeten veel keuzes gemaakt worden. Eén van de keuzes is met welk omhulsel de overledene bedekt wordt. Meestal valt automatisch de keuze op een kist. Maar door de opkomst van het natuurbegraven wordt er steeds meer gekozen voor een ‘ander omhulsel’ namelijk de lijkwade, ook wel uitvaartwade genoemd. In deze blog ga ik in op de historie en betekenis van een lijkwade en waarom zou je voor een uitvaartwade kiezen? Wat zijn de voor- en nadelen van een uitvaartwade?

Na het lezen van deze blog weet je meer over lijkwades.

Hoe is de lijkwade ontstaan?

Heel lang geleden werd er al gebruik gemaakt van een lijkwade. Om precies te zijn is dat al meer dan 5.000 jaar geleden. Men vond toen dat een lichaam zo mooi en herkenbaar mogelijk begraven moest worden. Dit had er mee te maken dat de mensen in die tijd ervan uit gingen dat je met hetzelfde lichaam in het hiernamaals verder moest leven. Bij de Roma’s bijvoorbeeld wordt een overledene in meerdere lagen aangekleed. Voor iedere hemel één kledingstuk. Zij kennen namelijk meerdere hemels. De bekendste lijkwade is de lijkwade van Turijn. Het vermoeden is dat Jezus hierin in het graf is gelegd.

Voor de 17de eeuw werd er gebruik gemaakt van een draagbaar met een lijkwade. Pas in de 17de eeuw werd er gebruik gemaakt van een uitvaartkist en verdween langzamerhand het gebruik van een lijkwade. In Nederland geldt het Lijkomhulselbesluit 1998 waar sindsdien ook toegestaan is om gebruik te maken van een lijkwade. Tegenwoordig ‘bekt’ het woord lijkwade niet zo en wordt er gesproken van een wade of uitvaartwade. In deze blog wordt dan ook verder gesproken van een uitvaartwade.

Wat is nu precies een uitvaartwade?

Een uitvaartwade is een speciale doek, van meestal duurzame stof, waar de overledene in gewikkeld wordt. De afmeting is veelal ca 200 x 300 centimeter. Er zijn verschillende stoffen mogelijk. Voorbeelden van stoffen zijn linnen, katoen, bamboe en zijde. Een duurzame stof is hennep. Het is makkelijk te telen en kan biologisch geteeld worden. Het is belangrijk dat de stof volledig biologisch afbreekbaar is. Zeker bij het natuurbegraven is dit verplicht. Bij de meeste uitvaartwaden is er ook een draagbaar nodig, waarop het gewikkelde lichaam komt te liggen.

Welke uitvaartwaden zijn er?

Een uitvaartwade is een bijzondere manier om mee begraven te worden. Door de doeken zie je nog de contouren van de overledene. Zo blijft de overledene tot op het laatste moment dichtbij. Wikkelgoed beschikt over een grote collectie uitvaartwaden, van verschillende materialen. Bijvoorbeeld de fairtrade wade, een uitvaartwade gemaakt van ongebleekt katoen. Een andere uitvaartwade is gemaakt van hennepstof, een vrij stevige stof die zorgt dat de vouwen mooi geaccentueerd worden.
Kijk voor meer informatie over uitvaartwaden op wikkelgoed.nl.

Een hele andere uitvaartwade is gemaakt van boomschors. De Mutuba boom in Uganda kan jaarlijks één keer van zijn schil ontdaan worden, de zogenaamde bark cloth. De schil van circa 1 centimeter dik wordt vervolgens even door een bad met kokend water gehaald om flexibeler te worden. Daarna wordt de schil ambachtelijk beklopt met houten hamers. In een langdurig proces van kloppen en uitrekken ontstaat een laken van stof, licht van kleur. Door het laken vervolgens in de zon te leggen ontstaat een diepbruine kleur. In de daarop volgende weken herstelt de stam zich en kan een jaar later opnieuw van de schil worden ontdaan. Dat kan tientallen jaren achtereen gebeuren zonder dat de boom daar schade door leidt. Op deze manier is sprake van een duurzaam proces waarin het volledig natuurlijke product bark cloth ontstaat.
De opbrengst van de verkoop van deze natuurwade komt ten goede van de stichting kinderen van Uganda.

Gebruik uitvaartwade bij het thuis opbaren!

Voor het thuis opbaren is een uitvaartwade heel geschikt. De overledene ligt op een draagbaar, wat ook wel een opbaarplank genoemd wordt. Op de draagbaar wordt eerst de uitvaartwade uitgespreid en daarna wordt de overledene erop gelegd. Hierna kan de uitvaartwade gesloten worden. Het sluiten van een uitvaartwade begint bij de voeten en eindigt bij het hoofd. Op deze manier de overledene in een uitvaartwade wikkelen voelt in veel gevallen meer persoonlijker, vooral wanneer de nabestaanden dat zelf mogen doen. Een uitvaartwade voelt, zelfs op afstand, al een heel stuk zachter dan een houten kist. Het wikkelen geeft een heel mooi intiem moment dat zelfs over verschillende momenten tijdens de afscheidsperiode kan worden verspreid, waarbij de uitvaartwade steeds een stukje verder sluit en het afscheid langzaam voortgaat. In de plooien van de vouwen kunnen persoonlijke dingen gestoken worden, zoals lievelingsbloemen en een tekening. Ook kun je een herinneringscirkel op de uitvaartwade leggen, waarin een persoonlijke boodschap meegegeven kan worden.

Hoe kan een lijkwade gewikkeld worden?

Zoals de uitvaartkist gesloten wordt door het sluiten met de deksel, zal de uitvaartwade zo gewikkeld moeten worden, dat de overledene bij de uitvaart geheel omhuld is. Het wikkelen kan op twee verschillende manieren. Het wikkelen kan zo uitgevoerd worden, zodat het hoofd niet bedekt wordt. Dit wordt later dichtgevouwen voor de uitvaart. De uitvaartwade wordt dan om het hoofd gedrapeerd voor een zachte omlijsting. Deze manier van wikkelen wordt meestal toegepast bij een thuisopbaring. Ook kan het lichaam direct helemaal ingewikkeld worden. Het hoofd is dan direct niet meer zichtbaar. Een dierbare die door de nabestaanden wordt ingewikkeld is een mooi onderdeel van het afscheid nemen. Na het wikkelen kunnen er briefjes of bloemen tussen de plooien van de uitvaartwade gestoken worden. Het afscheid nemen wordt op deze manier tastbaar gemaakt en is een stap in het rouwproces.

Wat zijn de voordelen en nadelen van een uitvaartwade:

Voordelen
1. Wanneer je kiest voor een natuurgraf is een lijkwade een heel mooi omhulsel, dat aansluit bij de emotie van deze manier van begraven.
2. Als je kiest voor een duurzame uitvaart is de uitvaartwade heel geschikt. Een uitvaartwade van bijvoorbeeld hennep is bij uitstek een biologisch geteeld product.
3. Doordat de contouren meer herkenbaar zijn van het lichaam kan dat een gevoel geven van nabijheid.
4. Veel keuzemogelijkheden in soorten en kleuren stof.

Nadelen
1. Naast de uitvaartwade moet ook veelal een draagbaar worden aangeschaft.
2. De contouren van de overledene kunnen soms confronterend zijn voor de nabestaanden.

Grote keuze in draagbaren

Bij de keuze van een uitvaartwade, komt de overledene op een draagbaar te liggen. Een draagbaar is van natuurlijke materialen gemaakt, zoals van massief hout in verschillende vormen of bijvoorbeeld van wilgentenen of van stoere bamboestokken. Er is een ruime keuze aan draagbaren om uit te kunnen kiezen wat mooi bij de uitvaartwade of bij je eigen beleving past. Natuurlijk Afscheid kan je hierin adviseren en werkt samen met diverse leveranciers.

Partners van Natuurlijk Afscheid

Wikkelgoed

Wikkelgoed bestaat sinds 2000 en heeft zich gespecialiseerd in lijkwades en draagbaren. Hun missie: “Een zachte uitvaart maakt het nemen van afscheid persoonlijker. In zachte stoffen gewikkeld blijft een dierbare dichtbij. Om deze nabijheid voelbaar te maken produceren wij lijkwaden en draagbaren als alternatief voor een gesloten kist. Ook willen wij iedereen de mogelijkheid bieden om een uitvaart te organiseren op de voor hem of haar meest passende manier.”

Voor meer informatie kun je de website bezoeken: wikkelgoed.nl

Atelier Alewijn

Atelier Alewijn wordt gerund door Marijke Ott. Zij maakt de uitvaartwaden zelf in haar atelier. Ook maakt zij uitvaartwaden op bestelling. Op deze manier krijg je een heel persoonlijke uitvaartwade. Ook geeft zij regelmatig workshops waar je zelf je eigen uitvaartwade kunt maken.

Bezoek de website van Atelier Alewijn: alewijn-lijkwades.nl

Biesvelden

Biesvelden natuurkisten maakt naast prachtige natuurkisten ook natuurlijke draagbaren in eigen werkplaats. De opbaarplanken zijn van verschillende houtsoorten gemaakt, zoals peppelhout(populier), grenen- of essenhout.

Meer informatie bezoek de website: biesvelden.nl

Rituelen dragen bij aan de herinnering

Een bijzonder ritueel met een uitvaartwade is die met de herinneringscirkel. Deze cirkel kan op de uitvaartwade gelegd worden. In deze cirkel kunnen in diverse vakjes een laatste groet gestoken worden in de vorm van een brief, een tekening of een favoriete bloem. Door dit ritueel neem je zo de tijd om stil te staan bij het afscheid en dit geeft extra betekenis voor nabestaanden.

Conclusie

Lijkwades of afscheidswaden geven een warm, zacht en een betekenisvol afscheid. De ambiance van de natuurlijke stof, het wikkelen van het lichaam met bedachtzame handelingen geven een heel persoonlijk afscheid.

Heb je na het lezen van deze blog nog vragen of wil je meer weten over natuurlijke, duurzame uitvaarten of over natuurbegraven neem dan contact met ons op. Dat kan via de website natuurlijkafscheid.com, per mail info@natuurlijkafscheid.com of bel 06 38 89 14 04.